Alergija na polen se manifestuje simptomima koji najviše liče na prehladu (kihanje, curenje iz nosa, suzenje i peckanje očiju), te se stručno klasifikuje kao alergiski rinitis (zapaljenje nosa), i za razliku od rinitisa drugog uzroka prestaju po prestanku izlaganja polenu. Alergiski rinitis, zajedno sa astmom, alergijama na hranu, lijekove i ujede insekata, ekcemom, koprivnjačom (urtikarijom), angioedemom i anafilaksom predstavljaju grupu oboljenja koja se klasifikuje kao alergijske bolesti.
Alergijske bolesti su jedan od najvećih izazova sa kojim se suočava javno zdravstvo u savremenom svijetu. Učestalost alergijskih bolesti je u stalnom porastu, a naročito fascinira činjenica da je učestalost veća u ekonomski razvijenim zemljama i da raste sa porastom životnog standarda. Takođe učestalost raste sa porastom geografske širine što zanči da sjeverniji krajevi imaju veći broj slučajeva nego južni. Prema procjeni Svjetske zdravstvene organizacije stotine miliona ljudi u svjetu pati od rinitisa a procijenjeno je da 300 000 000 ljudi u svjetu ima astmu. Samo ove dve cifre su dovoljne da vam pruže predstavu o kolikom problemu se zapravo radi. Takođe se smatra da zbog neadekvatnosti njege i terapije, od astme godišnje umre 250 000 ljudi što je još jedna u nizu poražavajućih brojki vezanih za ovu temu.
U suštini svih alergijskih bolesti je preosjetljivost imunog sistema i osnovni mehanizam njihovog nastanka je u suštini isti. Naime naš imuni sistem je u stanju da prepozna bilo koju stranu supstancu koja dospije u naš oranizam. Tako naš imunitet ne detektuje samo viruse, bakterije i druge elemente žive prirode koje prepoznajemo kao izazivače bolesti, nego i polen, organska jedinjenja poput otrova insekata, lijekove, hranljive elemente, jednom riječju sve sto se ne nalazi i ne proizvodi u samom organizmu. Normalan organizma na većinu ovih stranih elemenata poput polena ne reaguje jer mu ne predstavljaju prijetnju ali kod preosjetljive osobe koja pati od alergija, organizam ove agense posmatra kao preteće i pokreće upalnu reakciju protiv njih. Upala je ustvari odbrambena reakcija organizma i njome nas organizam pokušava riješiti napasnika. Ono što je kod alergija karekteristično je da se sama alergija ne javlja pri prvom kontaktu sa supstancom koja izaziva alergiju nego tek pri budućim kontaktima. Prvi put se odvija takozvani proces senzibilizacije tj. organizam prepoznaje odgovarajući agens kao štetan i priprema se za sledeći susret sa njim kada će pokrenuti upalnu reakciju na taj isti agens koji zovemo alergen. Ovo je u suštini i odgovor mnogim pacjentima koji se čude kako sada odjednom dobili alergiju a prošli put kada su bili u kontaktu sa alergenom nije im bilo ništa. Odgovor je naravno da se prilikom prošlog kontakta organizam senzibilosao na dati alergen recimo neki parfem. Tek naredna upotreba tog istog parfema daje alergisku reakciju. Ovaj mehanizam je u suštini svih alergijskih bolesti. Ono što pravi razliku izmedju alergiskih bolesti je intenzitet i lokalizacija, tako lokalizovana alergijska reakcija u gornjim disajnim putevima daje rinitis, a jaka reakcija koja zahvata cijeli organizam daje anafilaksu.
U sledećem članku ćemo se detaljnije pozabaviti alergijskim rinitisima, alergijama na hranu, lijekove i insekte i pokušati dati korisne savjete kao se zaštiti od istih. Do sledećeg puta srdačan pozdrav.
Dr Stevica Prolić
