Klinička depresija je mentalni poremećaj karekterisan sa prevladavajućim i upornim lošim raspoloženjem, niskim samopouzdanjem i gubitkom interesa i zadovoljstva u normalno ugodnim aktivnostima.

Oko 7% do 12% muškaraca i 20% do 25% žena pati od depresije u toku života. Ovaj podatak je još više pogoršan činjenicom da 3,4% bolesnika sa teškim oblikom depresije počini samoubistvo.

Nastajanje faktori rizika

Za sada još uvjek nema potpuno sigurnog načina da se prepozna koja osoba će razviti depresiju niti jasnog objašnjenja kako depresija tačno nastaje, međutim postoje odrđeni faktori koji olakšavaju razvoj depresije.

Neki od tih faktora su:

1. Genetski (varijacije gena za receptore u mozgu, istorija bolesti u porodici itd.)

2. Povrede malog mozga

3. Bolesti zavisnosti (alkoholizam i zloupotreba droge)

4. Drugi psihijatriski poremećaji olakšavaju razvoj depresije (anksioznost, PTSP itd.)

Što se tiče teorija o mehanizmu nastanka depresije one se svode na sledeće:

– Teorija o poremećaju ravnoteže monoaminskih transmitera (serotonin, noradrenalin i dopami) u mozgu.

– Teorije koje objašnjavaju nastanak depresije anatomskim varijacijama u mozgu i poremećenom cirkulaciom krvi u mozgu.

– Psihološke teorije koje stavljaju akcenat na nezadovoljene emocionalne potrebe u djetinjstvu i srozavanje samopoštovanja osobe kroz neadekvatan odnos sa roditeljima.

– Socialne teorije koje stavljaju akcenat na okolinu u kojoj pojedinac živi i raste (negativna sredina i stresan život)

– Evolucione teorije koje smatraju da je depresija rezultat evolucione adaptacije čovjeka na život u grupi.

Simptomi

Postoji velika vjerovatnoća da imate depresiju ako imate sledeće simptome  duže od dvije nedjelje:

1.Nedostatak životne radosti ili smanjenje uživanja u mnogim aktivnostima u odnosu na period prije pojave bolesti

2. Osjećaj tuge ili žalosti. Osoba se nekada osjeća vise praznom nego tužnom, ili navodi da je istovremeno i tužna i prazna

3. Bezvoljnost, kao gubitak interesa za hobije i sve drugo u čemu je osoba ranije uživala

4. Niska energija i brzo umaranje

5. Strah se javlja kod mnogih, najčešće vezan uz misli kako će se nešto loše da se dogodi

6. Smanjenje sna, najčešće kao nesanica i rano buđenje, ali i kao pojačana potreba za snom

7. Razmišljanje o samoubistvu i smrti uopšte

 8. Teškoće u donošenju odluka

9. Oštećena koncentracija i pažnja

10. Smanjeno samopouzdanje i samopoštovanje

11. Osjećaj krivice, bezvrednosti i bespomoćnosti

12. Stalne fizičke smetnje kao glavobolja, probadanja, vrtoglavica, hronični bolovi, usporenost u kretanju

13. Razdražljivost

14. Nemogućnost opuštanja

15. Gubitak ili povećanje telesne mase

Naravno dijagnoza depresije nije laka pošto su gotovo svi gore navedeni simptomi subjektivni osjećaji, i kao takvi se teško prepoznaju i procijenjuju te je neophodna velika vještina i iskustvo psihijatra da bi se postavila dijagnoza depresije. U zavisno od toga koliko simptoma se pronađe kod pacijenta i njihove težine depresiju kvalifikujemo kao blagu, umjerenu, tešku i tešku depresiju sa psihotičnim elementima.

Liječenje

Depresija je kompleksno oboljenje koje zahtijeva višestruke terapiske metode. Jedna od metoda je psihoterapija (razgovor sa psihijatrom ili psihoterapeutom) koja može da se sprovodi individualno, u grupi ili u porodici zavisno od procjene psihijatra.

Druga metoda je upotreba lijekova (medikamentozna) među kojima treba istaći grupu lijekova pod nazivom selektivni serotonin riaptejk inhibitori (SSRI). Najpoznatiji predstavnici su fluoksetin (Depex, Prozac, Sarafem) i sertralin (Zoloft, Lustral).

U najtežim slučajevim koristi se i treća metoda a to su elektrošokovi.

Depresija nije nimalo naivna bolest ali mnogi ljudi osjećaju sram i ne žele da se jave ljekaru plašeći se stigme koju imaju psihijatriski pacijenti u našem društvu. Upamtite da ukoliko mislite da patite od depresije, potražite savjet ljekara, jer je ovo ozbiljna bolest koja može da završi smrtnim ishodom (samoubistvom).

Dr Stevica Prolić

Kategorije: Medicina